"__ನಮ್ಮ  ಕಲೆ  ಯಕ್ಷಗಾನ__"


ನೃತ್ಯ, ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ, ಮಾತುಗಾರಿಕೆ, ವೇಷ ಭೂಷಣ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲೆಯೇ ಯಕ್ಷಗಾನ .  

                                      ಯಕ್ಷಗಾನವು ಪೌರಾಣಿಕ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಒಂದು ನಾಟಕೀಯ ರೂಪವಾಗಿದೆ.ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ  ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಕಾರಗಳಿವೆ.ಒಂದು ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಿಂದ ತುಳುನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಕಾಸರಗೋಡಿನವರೆಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನದ ರೂಪವನ್ನು ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಎನ್ನುವರು.ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಬಡಗುತಿಟ್ಟು ಇದು ಉಡುಪಿಯಿಂದ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದವರೆಗೆ ಬಡಗುತಿಟ್ಟು ಎನ್ನುವರು.ಈ ಎರಡು ಪ್ರಕಾರಗಳು ಒಂದು ನಾಣ್ಯದ ಎರಡು ಮುಖಗಳಿದ್ದಂತೆ ಈ ಕಲೆಯು ನಮ್ಮ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವುದೇ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆ. 

                                       ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:–

    1) ಪ್ರಸಂಗ:   ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಕಥಾನಕವನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಜನರಿಗೆ ಹಾಡು ಅಭಿನಯ ನೃತ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಡಿ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ಕಥಾನಕವನ್ನು ಪ್ರಸಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.


 2)ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು:   ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸುವವರೇ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು.ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ,ಖಳ ನಟನ ಪಾತ್ರ,ಹಾಸ್ಯ ಪಾತ್ರ,ನಾಯಕನ ಪಾತ್ರ ಹೀಗೆ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 

                     3)ವೇಷಭೂಷಣ: ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಬಯಲಾಟ ದಲ್ಲಿ ವೇಷಭೂಷಣವು ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು.ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ವೇಷಭೂಷಣಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಪ್ರಮುಖ ಖಳ ನಟ ಮತ್ತು  ರಾಜನ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಕಿರೀಟವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗೆ ಬಳಸುವ ಕಿರೀಟಕ್ಕಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳ ಕಿರೀಟವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಅಲ್ಲದೆ ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಶೈಲಿಯ ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವೇಷ ಭೂಷಣಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

   4)ಭಾಗವತಿಗೆ: 

ಯಕ್ಷಗಾನದ ಜೀವಾಳವೇ ಭಾಗವತಿಗೆ ಅಥವಾ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಇಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಅಭಿನಯಿಸುವ ಕಥಾನಕವನ್ನು ಕಾವ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಹೀಗೆ ಹಾಡುವವರನ್ನು ಭಾಗವತರು ಎನ್ನುವರು. ಭಾಗವತರು ಹಾಡುವ ಪದಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಾರೆ. 



   5)ಮಾತುಗಾರಿಕೆ:  ಹಾಡುವುದನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಆ ಹಾಡಿನ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಸಂಭಾಷಿಸುತ್ತಾರೆ. 


   6)ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು:   ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಚಿಟ್ಟಾಣಿ, ಕಾರ್ತಿಕ್ ಚಿಟ್ಟಾಣಿ, ಸುಧೀರ್ ಉಪ್ಪೂರು, ಕೊಂಡದ್ಕೊಳಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಹೆಗಡೆ, ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಯಲಗುಪ್ಪ, ನೀಲಗೋಡು ಶಂಕರ್ ಹೆಗಡೆ,ಇತ್ಯಾದಿ

                

7)ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವತರು:  ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಧಾರೇಶ್ವರ, ರಾಘವೇಂದ್ರ ಆಚಾರ್ಯ, ಕೊಳಗಿ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ, ಕಾವ್ಯಶ್ರೀ ಅಜೇರು, ಇತ್ಯಾದಿ. 


    8)ಪ್ರಮುಖ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಮೇಳಗಳು: ಪೇರಡೂರು ಮೇಳ,  ಕಮಲೇಶಿಲೆ ಮೇಳ,ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳ,ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳ,ಮಂದಾರ್ತಿ ಮೇಳ ,ಸಿಗಂದೂರು ಮೇಳ. ಇತ್ಯಾದಿ.

             ಇವು ಇಷ್ಟು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಕಿರುಪರಿಚಯ ಆಗಿದೆ.

                      "ಯಕ್ಷಗಾನಂ ಗೆಲ್ಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನಂ ಬಾಳ್ಗೆ"


                                         


–ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಗೌಡ


ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ವಿಭಾಗ,


ಎಂ ಎಂ ಕಲಾ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಶಿರಸಿ

ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳು

ಕಾಮೆಂಟ್‌‌ ಪೋಸ್ಟ್‌ ಮಾಡಿ

ಈ ಬ್ಲಾಗ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳು

ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕಗ್ಗ

ಇಮೇಜ್
              ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಗೋವಿಗೆ ಅಗ್ರಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದುಗಳಿಗೆ ಗೋವಿನಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಕೋಟಿ ದೇವತೆಗಳು ಇವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಗೋವು ಪೂಜ ನಿಯವಾಗಿದೆ.ಹಳೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಭಾರತದ ಜನರು ಗೋವುಗಳ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಅನೇಕ ದೇಶಿಯ ತಳಿಗಳ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಗಿರ್, ಸಾಹಿವಾಲ , ರೆಡ್ ಸಿಂಧಿ, ಕಾಂಕ್ರೇಜ್, ಹಳ್ಳಿಕಾರ್, ಮಲೆನಾಡು ಗಿಡ್ಡ ಹೀಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ತಳಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಇಂದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿವೆ.               ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಗೋತಳಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಒಂದು ಕಾಲನ್ನು ಕಿತ್ತಿಟ್ಟ ವಿಶಿಷ್ಟ ತಳಿ ಕಗ್ಗ .ಇವು ಮಲೆನಾಡಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.ಹಿಂದೆ ಈ ತಳಿಯ ಹೋರಿಗಳನ್ನು ಹೊಲವನ್ನು  ಉಳುಮೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು .ಇವು ಕಪ್ಪು, ಬಿಳಿ,  ನಸುಗೆಂಪು,  ಬೂದು,  ಹೀಗೆ ನಾನಾ ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಬಹುಶಹ ಮಲೆನಾಡು ಗಿಡ್ಡ, ಓಂಗೋಲ್ ಮತ್ತು ಕಿಲಾರಿ ತಳಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.ಹೋರಿಗಳು ಓಂ ಗೋಲ್  ತಳಿಯಂತೆ ದೇಹದ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಮಲೆನಾಡು ಗಿಡ್ಡಕ್ಕಿಂತ ಬಲವಾದ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಗಾತ್ರದಲ್ಲೂ ಸ್ವಲ್ಪ ದೊಡ್ಡದಿರುತ್ತವೆ. ಕೋಡುಗಳು ಅಗಲ, ನೇರ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ

ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮಡಿಲಿನಲ್ಲೊಂದು ಸುಂದರ ತಾಣ ಮತ್ತಿಘಟ್ಟ

ಇಮೇಜ್
ಮಲೆನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವುದೇ  ಒಂದು ಅದೃಷ್ಟ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವಿನ ಸೊಬಗಿನ ತಾಣ ಶಿರಸಿ. ಶಿರಸಿಯಲ್ಲೊಂದು ಸುಂದರವಾದ ಪುಟ್ಟದಾದ ಊರು ಮತ್ತಿಘಟ್ಟ . ಇಲ್ಲಿನ ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಕೃತಿ, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣ, ತಂಪಾಗಿ ಬೀಸುವ ತಂಗಾಳಿ, ಚಿಲಿಪಿಲಿಗುಡುತ್ತಿರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಕಲರವ, ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಾಗೂ ಔಷಧೀಯ ಗುಣವಿರುವ ಗಿಡಗಳು, ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣದಾಗಿ ಹರಿಯುವ ಹೊಳೆಗಳು, ಇವೆಲ್ಲವೂ ನೋಡಲು ಬಲು ಸುಂದರ.                         ಆ ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ದೂರ ದೂರದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ಮನೆಗಳು, ಯಾವ ಗಲಾಟೆ ಗದ್ದಲಗಳಿಲ್ಲದೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರು, ಮನೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇರುವ ಅಡಿಕೆ ಮರಗಳು, ತೆಂಗಿನ ಮರಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದೇ ಆನಂದ . ಮನೆಯ ಮುಂದಿರುವ ಹೊಳೆ , ಆ ಹೊಳೆಯ ನೀರು ಹರಿಯುವ ಜುಳು ಜುಳು ಸದ್ದು ಅದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ.                                                                ಇನ್ನು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಂತೂ ಬಲು ಸೊಗಸಾದ ಊರು ನಮ್ಮೂರು, ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ಹೊಳೆ, ಅಚ್ಛಹಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಪ್ರಕೃತಿ. ನಮ್ಮ ಊರ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ

ಗುಡಿಗಾರ ಸಮಾಜ

     ಮರೆಗೆಲಸ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಬಡಗಿ ಆಚಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಆದರೆ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಮರದ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಗುಡಿಕಾರರೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಕೆಲಸದೊಂದಿಗೆ ಕೆಲ  ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೆಂಡು ಮಣ್ಣು ಕೊಂಬು ದಂತಗಳ ಕೆಲಸವನ್ನು ಇವರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಬೆಂಡಿನಿಂದ ಹೂಮಾಲೆ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮೂರ್ತಿ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊಂಬು ದಂತಗಳಿಂದ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗಂಧದ ಕಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ಇವರು ತಮ್ಮ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಂಧದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗುಡಿಗಾರ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಗುಡಿಗಾರರನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಶೇಟ್ ಎಂದು ಶೆಟ್ಟಿ ಎಂದು ಹೀಗೆ ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಚಿತಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ನೋಡಿಯೇ ಅವರನ್ನು ಗುಡಿಗಾರರೆಂದು ಗುರುತಿಸಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕೆಳಗಡೆ ಉಂಟು.           ಇಂದಿನ ಬಡಗಿಗಳು ವಿಶ್ವಕರ್ಮನ ವಂಶಸ್ಥರು ನಾವು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಗುಡಿಗಾರರಲ್ಲಿಯೇ ಮರದ ಕೆತ್ತನೆಯ ಬಾಗಿಲು ರಥ ತಯಾರಿಕೆ ದೇವರ ಮಂಟಪ ಗುಡಿ ಗೋಪುರ ನಿರ್ಮಾಣ ಗುಡಿ ಒಳಗಿನ ಕೆತ್ತನೆ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿ ವೃತ್ತು ಕೆತ್ತುವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಕೆಲವರು  ಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆಯುವುದು ಈ ಮಾತಿಗೆ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.         ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಗುಡಿಗಾರರು ಮೂಲತ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ